AKP’nin 11 maddelik sosyal medya düzenlemesinde Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları, Türkiye’de temsilci bulunduracak.

Sosyal medya kanun teklifi TBMM’ye sunuldu

AKP, sosyal medya düzenlemeleriyle ilgili kanun teklifini meclise sundu. Sosyal ağ sağlayıcılarına ek sorumluluklar getiren teklifin önümüzdeki hafta yasalaşması bekleniyor.

AKP’nin Almanya modelini örnek alarak hazırladığı 11 maddelik sosyal medya yasa teklifinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulduğu ve son şekli verilen sosyal medya düzenlemesinin meclis tatile girmeden yasalaşması planlanıyor.

MHP’ye de gönderilen teklifin, Salı günü de muhalefet partilerine iletileceği öğrenildi.

Teklifte neler var?

AKP Meclis Grubu’nun hazırladığı teklife göre Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıları da Türkiye’de temsilci bulunduracak.

Meclis başkanlığına da sunulacak teklifle yükümlülüğü yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcısının internet trafiği bant genişliği önce yüzde 50, daha sonra yüzde 95’e kadar daraltılacak. Sosyal ağ sağlayıcıları, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırmak zorunda olacak.

Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler ile erişim engelleme veya içerik çıkarılması kararlarının uygulanmasına ilişkin rapor bildirimi yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere para cezası verilebilecek.

Kişiler tarafından da sosyal ağ sağlayıcılarına içerik kaldırılması ya da erişim engellenmesi başvurusu yapabilecek ve bu başvurulara belirlenen saat içerisinde olumlu ya da olumsuz yanıt verilmek zorunda olunacak.Başvuruları yanıtsız bırakan ağ sağlayıcılara para cezası verilebilecek. Hukuka aykırı olduğu mahkeme kararıyla saptanan içerik, sosyal ağ sağlayıcıya bildirilecek, bildirime rağmen belli bir saat içinde gereğini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcı, doğan zararların karşılanmasından sorumlu olacak.

Sansür endişesi

Öte yandan söz konusu düzenlemenin sosyal medyada sansüre yol açmasından endişe ediliyor. Planlanan sosyal medya düzenlemesi ile ilgili olarak geçen hafta DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Yaman Akdeniz düzenlemeden Türkiye’de internet özgürlüğünün olumsuz etkileneceğine dikkat çekmişti.

Akdeniz, "Eğer sosyal medya ağları Türkiye’de ofis açarlarsa Türk yargısının bir uzun kolu olarak bir parçası haline gelecekler ve şu anda uygulamadıkları bütün erişime engelleme kararlarını uygulamak durumunda kalacaklar" diye konuşmuştu.

İfade Özgürlüğü Derneği’nin Türkiye’de internetteki kısıtlamaları değerlendirdiği yıllık Engelli Web raporuna göre, Türkiye’de 2019 yılı sonu itibarıyla 130 bin URL adresi, 7 bin Twitter hesabı, 40 bin tweet, 10 bin YouTube videosu ve 6 bin 200 Facebook içeriğine erişimin engellendi.

Sosyal medya düzenlemesi nasıl gündeme geldi?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Temmuz başında sekizinci torunu Hamza Salih’in doğumu sonrasında kızı Esra Albayrak ve damadı Berat Albayrak’ı hedef alan sosyal medya yorumlarına tepki göstererek sosyal medya mecralarının "kontrol edilmesini" istediklerini söylemişti.

Erdoğan, "Bu düzenlemenin süratle hazırlanması ve yürürlüğe sokulması çağrısında bulunuyorum. Yasama dönemi bitmeden tamamen bu meseleyi halledeceğimizi umuyorum" demişti

Başvurular 48 saat içinde yanıtlanacak

Kişi, kişilik haklarıyla ya da özel hayatın gizliliğiyle ilgili mağduriyet ve ihlal bulunduğunu düşünüyorsa mahkemeye gitmeksizin sosyal ağ sağlayıcısının temsilciliğine başvurduğunda temsilcinin 48 saat içinde olumlu ya da olumsuz yanıt vermesi, olumsuz yanıtın gerekçelendirilmesi gerekecek. Kullanıcının kişilik hakkı ihlalinde temsilciye yazılı başvuru yapıp 48 saat içinde cevap alamaması durumunda sosyal ağ sağlayıcısına 5 milyon TL ceza uygulanacak.

Temsilcilik şikayetlerle ilgili 6 aylık sürelerle raporlama yapmak zorunda olacak. Altı aylık raporlamanın yapılmaması durumunda 10 milyon liralık idari para cezası uygulanacak.

Zengin, kanun teklifiyle "mümkün olduğunca kullanıcıların verilerinin Türkiye’de bulundurulmasını teşvik etmek istediklerini" de söyledi.

"Amacımız kapatmak değil"

Teklifle sosyal medyadaki "hakarete, küfre, bu medya aracılığıyla yapılan tacizlere son vermeyi" hedeflediklerini söyleyen Zengin, "Bizim birinci önceliğimiz asla bu sosyal ağ sağlayıcılarının  kapanması değil. Hayatımızdaki yerinin farkındayız. Ne kadar çok kullanımda olduğunun farkındayız. Ama bu manada özgürlüklerle, hak ve hukuk arasında bir denge kurmaya çalışırken, kademelendirilmiş bir yaptırım silsilesi var" diye konuştu.

Zengin, Milliyetçi Hareket Partisi ile (MHP) ortak hazırladıkları ve ortak imzayla sunacakları teklifin bu hafta Komisyon’a gönderilmesini ve önümüzdeki hafta yasalaşmasını beklediklerini kaydetti.

Beş aşamalı yaptırım

Zengin’in açıklamalarına göre Türkiye’de temsilci bulundurmayı kabul etmeyen sosyal ağ platformlarına uygulanacak 5 aşamalı yaptırım süreci şöyle gelişecek:

Birinci aşamada temsilci bulundurmayan sosyal ağ sağlayıcısına 10 milyon lira idari para cezası kesilecek. 30 günlük bekleme süresi içinde temsilci atanmazsa 30 milyon lira para cezası verilecek.

Üçüncü aşamada, sosyal ağ sağlayıcısının Türkiye’de bulunan vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerden reklam alması üç aylığına yasaklanacak. Mevcut sözleşmeler devam edecek, sağlayıcı yeni bir reklam sözleşmesi yapamayacak.
Sağlayıcının hâlâ temsilci tayin etmemesi durumunda Kurum Başkanlığı, Sulh Ceza Hakimliğine başvuracak. Mahkeme ilk aşamada yüzde 50 bant daralma cezası verebilecek. Otuz günlük süre içinde talebin karşılanmaması durumunda yüzde 90 bant daraltma cezası verilebilecek. Zengin, mahkemenin bu aşamada yüzde 50 ile 90 arasında bir takdir yetkisinin bulunacağını belirterek "Asıl amaç bu mecraları kullanılmaz hale getirmek değil, temsilci tayin etmelerini sağlamak" dedi.
Mahkemenin bant daraltma kararı vermesi durumunda erişim sağlayıcılar 4 saat içinde bu kararı yerine getirmekle mükellef olacaklar.

Ağ sağlayıcı süreç içinde temsilci tayin ederse para cezası dörtte bir oranında tahsil edilecek ve reklam yasağı kendiliğinden ortadan kalkacak.

©Deutsche Welle Türkçe,DW/HS,MK